Strazbur, 22. oktobar 2025. – Evropski parlament usvojio je rezoluciju bez presedana pod nazivom „Resolution on polarisation and increased repression in Serbia, one year after the Novi Sad tragedy“ (2025/2917(RSP)), kojom izražava duboku zabrinutost zbog stanja demokratije, vladavine prava i slobode medija u Srbiji.
Ova rezolucija, koju su podržali poslanici iz svih političkih grupacija, ocijenjena je kao najstroži dokument Evropskog parlamenta prema Srbiji od početka pristupnih pregovora. Usvojena je većinom od 457 glasova „za“, 103 „protiv“ i 72 „suzdržana“.
Oštra osuda represije i političkog nasilja
U tekstu rezolucije Evropski parlament najoštrije osuđuje državno inspirisano nasilje, zastrašivanje građana i proizvoljna hapšenja učesnika mirnih protesta, novinara, opozicionih aktivista i članova civilnog društva.
Navodi se da je u Srbiji „došlo do sistemskog urušavanja demokratskih standarda, medijskih sloboda i nezavisnosti institucija“, te da „vlasti koriste medijske kampanje i pritiske kako bi diskreditovale nezavisne novinare i protestne pokrete“.
Posebno je naglašena zabrinutost zbog političke polarizacije koja, kako se navodi, prijeti da preraste u dublju društvenu nestabilnost i sukobe, ukoliko vlast ne otvori dijalog sa građanima i opozicijom.
Poziv na hitnu istragu tragedije u Novom Sadu
Rezolucija podsjeća na tragediju u Novom Sadu, kada je u novembru 2024. godine došlo do rušenja nadstrešnice na željezničkoj stanici, pri čemu je poginulo 16 ljudi, a deseci su povrijeđeni. Taj događaj je, navodi se, „pokrenuo talas građanskih i studentskih protesta koji su brutalno ugušeni upotrebom sile“.
Evropski parlament zahtijeva hitnu, transparentnu i nezavisnu istragu cijelog slučaja, uključujući moguće propuste u nadzoru infrastrukturnih projekata i ulogu državnih institucija.
„Odgovorni moraju biti privedeni pravdi, bez obzira na njihovu funkciju ili političku pripadnost“, stoji u rezoluciji.
Reforme kao uslov za nastavak evropskog puta
U dokumentu se jasno ističe da nastavak pristupnih pregovora Srbije sa Evropskom unijom zavisi od stvarnih reformi – prije svega u oblasti vladavine prava, borbe protiv korupcije, slobode medija i zaštite ljudskih prava.
Evropski parlament upozorava da bi u slučaju izostanka konkretnih promjena moglo doći do zamrzavanja pristupnog procesa, pa čak i uvođenja ciljanih sankcija protiv pojedinih državnih zvaničnika odgovornih za represiju i zloupotrebu moći.
U rezoluciji se posebno naglašava potreba da Beograd uskladi svoju spoljnu politiku sa Evropskom unijom, uključujući i stav prema Rusiji, što je navedeno kao jedan od ključnih testova političke zrelosti i evropske orijentacije.
Podrška studentima i građanskim pokretima
Evropski parlament izražava punu podršku studentskim i građanskim inicijativama koje su, kako se navodi, „pokazale hrabrost i posvećenost demokratskim vrijednostima“. Poziva se Vlada Srbije da započne „istinski dijalog“ sa mladima i predstavnicima civilnog društva, bez političke manipulacije i medijskog blaćenja.
„Evropska unija mora stati uz građane Srbije, a ne uz one koji guše njihova prava“, poruka je iz rezolucije.
Poruka iz Strazbura: Vrijeme izgovora je prošlo
Analitičari ocjenjuju da rezolucija iz Strazbura predstavlja prekretnicu u odnosima između EU i Srbije. Po prvi put, Evropski parlament jasno stavlja do znanja da Beograd neće moći nastaviti evropski put samo na osnovu formalnih obećanja, već isključivo kroz konkretne rezultate i poštovanje demokratskih standarda.
„Evropska unija neće tolerisati model zarobljene države, u kojoj su institucije pod partijskom kontrolom, a mediji pod pritiskom“, stoji u završnom dijelu dokumenta.
Rezolucija od 22. oktobra 2025. nije samo diplomatska poruka — ona predstavlja politički udarac Beogradu, ali i šansu za reset odnosa. Ukoliko vlasti u Srbiji odluče da otvore dijalog i sprovedu reforme, vrata Evropske unije i dalje ostaju otvorena.
U suprotnom, evropski put Srbije mogao bi se pretvoriti u dugotrajnu čekaonicu bez izlaza
