Na današnji dan, 13. juna 1878. godine, odlukom Berlinskog ugovora Austro-Ugarskoj je priznato pravo da u Pljevljima, Prijepolju i Priboju stacionira 4 do 5 hiljada vojnika i oficira, s tim što je i Osmanskom carstvu odobreno da na tom području može držati istovjetne vojne snage.
Tajnom konvencijom i vojnim ugovorom, iz jula 1876. godine, Srbija i Crna Gora su dogovorile podjelu Sandžaka na dvije interesne sfere, linijom Bijelo Polje – Stožer – Ljubišnja – sastav Pive i Tare, južno Crnoj Gori, a sjeverno Srbiji.
Sa ciljem zadržavanja Sandžaka u svom sastavu, Osmansko carstvo je, 2. februara 1877. godine, odvojilo Sandžak iz Bosanskog i priključilo ga Kosovskom vilajetu. Novopazarski sandžak, sa sjedištem u Sjenici, se tada sastojao iz sljedećih kaza: Novi Pazar, Bijelo Polje i Bihor, Berane, Mitrovica, Rožaje, Pljevlja, Kolašin, Prijepolje, Nova Varoš, Sjenica i Priboj.
Sanstefanskim mirovnim ugovorom od 19. februara (3. marta) 1878. godine, stvorena je tzv. velika Bugarska. Po ovom ugovoru Srbija je trebalo da ustupi novoformiranoj bugarskoj državi, ne samo današnje bugarske gradove Trn, Kulu, Breznik i Radomir, nego i Niš, Vranje i Pirot. Kao naknadu za to, Srbija je trebalo da dobije proširenje na jugoistoku, u pravcu Mitrovice i Novog Pazara, ali bez ova dva grada, a tu teritoriju je trebalo da osvoji ili da joj ustupi Osmansko carstvo. Za Srbiju je, članom 3. ovog ugovora, bilo određeno priznanje nezavisnosti i teritorijalno proširenje od 150 kvadratnih kilometara.
Odlukama Berlinskog kongresa (13. jun – 13. jul 1878. godine) Austro-Ugarska je dobila pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu. Njen cilj bio je, međutim, i okupacija Novopazarskog sandžaka, koji je imao izuzetan značaj za njene planove prema istoku. Tim odlukama ovo područje je i dalje ostalo u sastavu Osmanskog carstva, kao međuprostor između Bosne i Hercegovine, tada okupirane od strane Austro-Ugarske, na jednoj, te Kneževine Srbije, Kosova i Crne Gore, na drugoj strani. Kao posebna oblast, Sandžak je u to vrijeme obuhvatao 11 tadašnjih kaza (srezova): Taslidžu (Pljevlja), Priboj, Prijepolje, Donji Kolašin, Bijelo Polje, Berane, Rožaje, Novi Pazar, Sjenicu, Novu Varoš i Mitrovicu.
Članom 25. Berlinskog ugovora, od 13. jula 1878. godine, potvrđenog, nešto kasnije, i Carigradskom (Novopazarskom) konvencijom, u Sarajevu 21. aprila 1879. godine, Austro-Ugarskoj je priznato pravo da u Pljevljima, Prijepolju i Priboju stacionira 4 do 5 hiljada vojnika i oficira, s tim što je i Osmanskom carstvu odobreno da na tom području može držati istovjetne vojne snage.
Prostor Kolašina, koji je od 1373. godine bio u sastavu bosanske srednjovjekovne države, a grad Kolašin, od svog nastanka 1650. godine, u sastavu Hercegovačkog sandžaka, sa sjedištem u Taslidži, izdvojen je odlukama Berlinskog kongresa i pripojen Kneževini Crnoj Gori. Kolašin je predat crnogorskoj vojsci 4. oktobra 1878. godine, dok su se Plav i Gusinje suprostavili tome pa su, nakon dva žestoka poraza crnogorske vojske (4. decembra 1879. godine, na Nokšiću kod Plava, i 8. januara 1880. godine, na Murini), ostali u sastavu Osmanskog carstva, a Crna Gora, umjesto njih, dobila Ulcinj sa zalijeđem.
Na zvaničnom sajtu Ministarstva spoljnjih poslova Republike Srbije objavljeni su dijelovi Berlinskog ugovora prevedeni na srpski jezik, koji se, kako je navedeno, odnose na Balkan. Član 25. ovog ugovora odnosi se na Novopazarski sandžak.
“Provinciju Bosnu i Hercegovinu će zaposesti i njima upravljati Austro-Ugarska. Budući da vlada Austro-Ugarske ne želi da preuzme upravljanje u Novopazarskom sandžaku, koji se prostire između Srbije i Crne Gore u pravcu jugoistoka na drugoj strani Mitrovice, otomanska administracija će tamo i dalje obavljati svoje funkcije. Međutim, da bi se obezbedili održavanje novog političkog stanja, kao i sloboda i bezbednost komunikacija, Austro-Ugarska zadržava pravo da u celom ovom delu nekadašnjeg vilajeta Bosne drži svoje garnizone i da koristi vojne i trgovačke puteve. U tom cilju, vlade Austro-Ugarske i Turske zadržavaju za sebe pravo da se dogovore o detaljima.”
Izvor: Monografija “Sandžački Bošnjaci”, Muhedin Fijuljanin, CBS, 2010.
Na današnji dan 1878. Berlinskim ugovorom definisan je Novopazarski sandžak
