Na osnovu sprovedenog istraživanja stanja i potreba marginalizovanih grupa u pandemijskim uslovima na teritoriji grada Novog Pazara, a u cilju institucionalne pripremljenosti lokalne zajednice za neku buduću kriznu situaciju, sličnu pandemiji kovida-19, ali i kako bi bio unaprijeđen socio-zdravstveni položaj ranjivih grupa u Novom Pazaru, neformalna koalicija novopazarskih organizacija civilnog društva, koju je inicirao Sandžački odbor, uputila je preporuke lokalnoj samoupravi i relevantnim institucijama i ustanovama. Taksativno je izdvojeno 14 preporuka.
Neophodno je da Gradsko vijeće u najkraćem roku pokrene proces izrade Lokalnog akcionog plana postupanja prema ranjivim grupama u kriznim situacijama, sa akcentom na unaprjeđenju i ostvarivanju zdravstvenih i socijalnih prava, pokrene proces izrade socijalne karte najprije za najugroženije, a zatim i za ostale građane.
U izdatim preporukama se navodi da nadležne institucije i zdravstvene ustanove treba da preduzmu sve neophodne mjere za unaprjeđenje i dostupnost primarne zdravstvene zaštite socio-ranjivim grupama.
Lokalna samouprava, kako se preporučuje, treba da obezbjedi budžetska sredstva za kontinuiran rad ambulante sa priručnom apotekom u naselju Blaževo u trajanju od najmanje 2 godine, da lokalna samouprava, u saradnji sa Centrom za socijalni rad i relevantnim organizacijama civilnog društva, preduzme sve neophodne mjere za uspostavljanje dugoročnih novih socijalnih usluga, poveća iznos budžetskih sredstava Centru za socijalni rad namjenjenih jednokratnoj pomoći najugroženijim građanima, kao i da donese odluku o dodatnim kriterijumima za dodjelu finansijske podrške;
Lokalna samouprava bi, stoji u prijedlogu, kao i druge državne institucije i ustanove osobama sa invaliditetom hitno da obezbjede fizički pristup svojim prostorijama, te da u saradnji sa Zavodom za javno zdravlje, Domom zdravlja, organizacijama civilnog društva i medijima, preduzme neophodne korake u informisanju i edukovanju socio-ranjivih grupa u vezi sa značajem imunizacije, kao i tretiranjem posljedica kovida-19.
“Neophodno je da lokalna samouprava, u saradnji sa relevantnim institucijama, organizacijama civilnog društva i medijima, izradi edukativni paket znanja, procedura i drugih informacija koje se suprotstavljaju dezinformacijama, lažima i drugim vidovima zloupotreba društvenih mreža i tradicionalnih medija koje ugrožavaju javno zdravlje svih građana, a posebno socio-ranjivih grupa. U slučaju pojave verbalnog i praktičnog djelovanja medicinskog osoblja koje šteti javnom zdravlju građana, neophodno je da zdravstvene ustanove hitno reaguju primjenom svih raspoloživih mjera na sprečavanju i suzbijanju takvog delovanja”, ističe se u preporukama.
Lokalna samoupravi se inicira da pripremi i usvoji odluke koje bi u sličnim budućim kriznim situacijama omogućile djelovanje prilagođeno lokalnim specifičnostima, da u sličnim budućim kriznim situacijama, uspostavi komunikaciju i ostvari blisku saradnju sa tradicionalnim vjerskim zajednicama u cilju sprečavanja i/ili ublažavanja posljedica kriznih situacija, sa posebnom brigom o socio-ranjivim grupama.
Preporučuje se kao neophodno da lokalna samouprava i relevantne institucije i zdravstvene ustanove, u sličnim budućim kriznim situacijama, uspostave i održavaju intenzivnu saradnju sa organizacijama civilnog društva koje rade sa osobama sa invaliditetom i ostalim socio-ranjivim grupama, na definisanju i primjeni jasnih i preciznih mjera, uputstava i preporuka, kao i na obezbjeđivanju neophodnih finansijskih i materijalnih sredstava.
“Neophodno je da svi budući lokalni akcioni planovi, kao integralni deo, sadrže primjenu u kriznim situacijama, sa posebnim fokusom na socio-ranjive grupe”, zaključuje se u izdatim preporukama najstarije organizacije za zaštitu ljudskih prava u Sandžaku.
U okviru zagovaračke inicijative “Zaštitimo najugroženije građane Novog Pazara” u vezi sa ublažavanjem posledica pandemije COVID-19, Sandžački odbor za zaštitu ljudskih prava i sloboda je završio Istraživanje stanja i potreba marginalizovanih grupa u pandemijskim uslovima na teritoriji grada Novog Pazara.
Istraživanje je obavljeno na terenu kroz direktnu komunikaciju (dubinski intervjui i ciljani upitnici) sa marginalizovanim grupama i liderima iz zajednica (Romi, osobe sa invaliditetom i siromašni), sa organizacijama osoba sa invaliditetom, sa organizacijama koja rade sa siromašnima, kao i sa predstavnicima državnih institucija i zdravstvenih ustanova.
Iz Sandžačkog odbora za zaštitu ljudskih prava i sloboda je predočeno da Zakon o socijalnoj zaštiti i Zakon o lokalnoj samoupravi jedinicama lokalne samouprave, u ovom slučaju, Gradu Novom Pazaru, daju osnovu za kontinuirano, sistemsko i strateško djelovanje na unaprjeđenju položaja, statusa i kvaliteta života svih ranjivih grupa, a posebno Roma, osoba sa invaliditetom i siromašnih.
Zagovaračku inicijativu “Zaštitimo najugroženije građane Novog Pazara” u vezi sa ublažavanjem posljedica pandemije COVID-19, realizuje Sandžački odbor za zaštitu ljudskih prava i sloboda, u okviru ACT Projekta, finansiranog od strane Švajcarske agencije za razvoj i saradnju (SDC), koji sprovode HELVETAS SwissIntercooperation i Udruženje građana za demokratiju i građansko obrazovanje Građanske inicijative.
